Korku duygusu çoğu zaman konuşmak istemediğimiz; üstünü kapattığımız bir konu olmuştur değil mi?
Halbuki her birimizin çocukluktan hiç unutmadığı bir korkusu; çocukken öğrendiği ve hala devam eden korkuları vardır. Korku da tıpkı mutluluk, üzüntü duyguları gibi deneyimlenmesi ve konuşulması gereken sağlıklı bir duygudur.
Korkular, çocukların hayatında özellikle okul öncesi dönemde 3 yaştan sonra gelişimsel bir özellik olarak bir anda beliriverirler. Neredeyse her çocuk hayatının belli bir döneminde canavar, hayalet, zombi, karanlık, gölge gibi şeylerden korkabilir. Bu çocukluk dönemi korkuları tamamen gelişimsel ve normaldir. Burada önemli olan ebeveynin çocukla nasıl bir tutumla iletişime geçtiğidir.
Olumsuz Ebeveyn Tutumu
‘’Korkacak ne var?’’ ‘’Erkek adam korkmaz.’’ ‘’Sen artık büyüdün, abla oldun hala korkuyorsun.’’ ‘’Bunda korkulacak bir şey yok.’’ gibi söylemlerden kaçınmalısınız. Çünkü bizim için korkulacak bir şey yok gibi görünse de çocuk korktuğunu ifade ediyorsa gerçekten korkuyor demektir. Çocuk korkusunu ifade ettiğinde bu tarz söylemlerde bulunmak ya da görmezden gelmek; çocuğun duygusunu bastırmasına, anlamlandıramamasına ve kendiyle ilgili olumsuz inançlar geliştirmesine ve korkusunun giderek artmasına sebep olacaktır.
Olumlu Ebeveyn Tutumu
● Çocuğunuzun korkularını dinleyin. İfade etmesine izin verin. Onu anladığınızı ona söyleyin.
● Onu daha iyi anlayabilmek için ayrıntılı şekilde korkusunu tarif etmesini isteyin.
● Okul öncesi dönemde çocuklar somut düşünürler. Bu sebeple korkusunu ifade etmesi, anlaması, korkusuyla baş etmesi için somut etkinlikler yapın. Korkular ile ilgili birlikte hikaye kitapları okuyun.
Etkinlik Önerileri
Canavar/hayalet kovucu sprey: ‘’Haydi gel canavardan kurtulmak için birlikte bir sprey hazırlayalım’’ diyerek boş bir sprey kutusuna su, küçük ponponlar, simler vb. koyarak bir iksir hazırlayın. Spreyin dışına da canavar kovucu sprey yazın. Daha sonra odasına gidip (özellikle uyumadan önce) ‘’Haydi şimdi her yere bundan sıkalım ve canavardan kurtulalım.’’ Diyerek odanın her yerine sıkmasını sağlayın. Böylece çocuk somut şekilde canavar ya da hayaletten kurtulduğunu düşünür.
Korkuyu çizmek: ‘’Korktuğun şeyi daha iyi anlayabilmem için bir kağıda çizer misin?’’ diyerek istediği gibi çizmesini bekleyelim. Daha sonra ‘’İstersen bunu komik bir şeye dönüştürebiliriz.’’ Diyerek çizdiği şeye birlikte komik şeyler çizin. Bunu istemezse korkusunu çizdiği kağıdı parçalamasını ve çöpe atmasını isteyebilirsiniz. Alternatif olarak hazırladığınız spreyi çizdiği kağıda sıkmasını isteyerek korku resminin bozulmasını/boyanın akmasını sağlayabilirsiniz. Böylece korkusunu somut şekilde bize tarif etmesine ve ondan kurtulmasına olanak sağlamış oluruz.
Güç kalkanı: Bir mukavvadan birlikte bir kalkan ve kılıç yapın. Çocuk istediği gibi süslesin. Çok korktuğu bir şey olduğunda bu kalkanı kullanabileceğini ona söyleyin. Kendini güçlü hissetmesini sağlayacaktır.
Uyku koruyucuları: Karanlıktan korkan ve uyumakta zorlanan çocuklar için öncelikle odasının duvarlarını mümkün olduğunca sadeleştirin. Odasında gece gölge yaratacak eşyalardan kurtulmaya çalışın. Uyumadan önce mutlaka birlikte odanın her yerini kontrol edin. Çocuğun yatağın altını, dolap içlerini, pencereyi kontrol etmesi onu rahatlatacaktır. Bunlar yeterli gelmiyorsa ‘’Biliyor musun daha rahat uyuyabilmen için bir fikrim var. Haydı gel birlikte yapalım.’’ diyerek ‘’uyku koruyucu’’ sunu ona anlatın. Çocuğunuzun sevdiği bir görselin çıktısını bir kağıda alın.(süper kahraman, elinde kılıç kalkanı olan bir savaşçı, elinde asası olan bir büyücü gibi sevdiği bir figür olsun.) Daha sonra birlikte onu boyayın. Tuvalet rulosuna onu sarıp yapıştırın. İçine pilli bir ışık yerleştirin. Hazırladığınız bu uyku koruyucusunu yatağının yanına yerleştirin. Çocuğunuz uyurken onu koruyacağını ona anlatın.
Kitap Önerileri
Özellikle okul öncesi dönemde çocuğun duygusunu anlamasına yardımcı olmak için hikaye kitaplarından faydalanmak gerekiyor.
● Yanındayım Güvendesin- Firuze Bulut Yıldız
● Korkuyu Keşfediyorum- İrem Polat
● Elmer ve Canavar- David Mckee
● Uyumak İstemeyen Klara- Nadine Brun-Cosme
● Teo’ nun Gece Korkusu Kitabı- Rabia Ünsaldı Köle
● Gaston Artık Korkmuyor- 1001 Çiçek Yayınları
● Arkadaşım Korku- Francesca Sanna
Tuğçe Taşdelen Türkmen
Uzman Psikolog